✅ اشتباهات ماندگار

...امروزه می‌دانیم که تمام فرضیات بطلمیوس به لحاظ علمی نادرست‌اند. با وجود این، گرچه دانش ما کوپرنیکی است، اما درک‌مان همچنان بطلمیوسی باقی مانده، ما نه تنها بر طلوع خورشید از مشرق زمین و حرکت آن در طاقستان روز معتقدیم، بلکه چنان رفتار می‌کنیم که گویی خورشید می‌چرخد و ما بی حرکت باقی می‌مانیم؛ و می‌گوییم که «خورشید طلوع می‌کند»، «خورشید بر بلندای آسمان است»، «خورشید پایین می‌آید» و «خورشید غروب می‌کند». حتی استادان نجوم نیز به زبان بطلمیوسی سخن می‌گویند.

📗 سرندیپیتى ها / ص 36

📝 اومبرتو اکو

⬅️ فلسفه

✅ معمای قایق نجات

یک کشتی باری مسافربری در جایی کنار سواحل نیوفاندلاند بر اثر طوفان غرق شد. دو قایق نجات موفق شدند قبل از غرق شدن کشتی مسافران را از محل دور کنند. خیلی زود در یکی از قایق‌ها که جمعیت بیش از حدی در آن سوار شده بود، آب جمع شد. معاون اول ناخدا که مسئول هدایت قایق بود تشخیص داد که اگر بار قایق را کم نکنند غرق خواهند شد. نظر او این بود که تنها راه کم کردن بار آن است که تعدادی از مسافران را به دریا بیندازد. او استدلال کرد که سه خدمه کشتی برای گرداندن این قایق نجات بزرگ لازمند، زنان و کودکان را باید نجات دهیم و زوج ها را نباید از هم جدا کنیم. بقیه را می‌توانیم فدا کنیم. معاون ناخدا و خدمه سیزده نفر را به دریا انداختند. دیگر آب وارد قایق نمی‌شد و چند ساعت بعد سرنشینان نجات پیدا کردند. معاون ناخدا را بعدا محاکمه کردند و به جرم قتل‌های متعدد به زندان ابد محکوم کردند. آیا کار معاون ناخدا اخلاقا صحیح بود؟ 

سوال اصلی‌ای که معما پیش می‌کشد آن است که آیا اخلاقا صحیح است در شرایط اضطراری جان عده‌ای را برای نجات جان عده‌ای دیگر قربانی کنیم؟ 

معما سوال مرتبط و به همین اندازه دشوار دیگری را نیز پیش می‌کشد: اگر اساسا کسی در مواقع اضطراری حق داشته باشد در مورد جان افراد تصمیم بگیرد، آن فرد چه کسی است؟ معمای قایق نجات تجسم دشوارترین گونه معماست که انسان ناگزیر از مواجهه با آن است. ما موجودات محدودی هستیم با قدرت و دانش محدود، بنابراین گاه در موقعیتی که گزینه‌هایمان بسیار محدودند دچار بلاتکلیفی اخلاقی می‌شویم. در این مواقع هر انتخابی که بکنیم به نظر اشتباه می‌آید. نمی‌توانیم به نحوی معقول معمایی را که با آن مواجه شده‌ایم حل کنیم، اما با وجود این باید کاری کرد.

📗 اخلاق خلّاق

📝 دان مک نیون / ترجمه: ادیب فروتن

⬅️ فلسفه

✅ شرط

آرتور شوپنهاور، در رستوران وقتی پشت میز می‌نشست، همیشه یک سکهٔ طلا روی میز می‌گذاشت و چون نهارش تمام می‌شد، دوباره آن سکه را در جیب می‌نهاد. یکبار پیشخدمتی از او پرسید:"آقای شوپنهاور، ممکن است بفرمایید چرا چنین می‌کنید؟"شوپنهاور جواب داد:"با خودم شرط بسته‌ام، اولین روزی که در این رستوران، مشتری‌ها در باب مطلبی غیر از اسب و سگ و مسائل جنسی، صحبت کنند، آن سکه را به صندوق اعانه ی فقرا بیندازم!"

📗 ماجراهای جاودان در فلسفه

📝 هنری توماس & دانالی توماس

🗂 خاطرات

راویان را مى‌توانید با مطالب متنوع تر در کانال تلگرام دنبال کنید.

🆔 https://telegram.me/raviaan

✅ عدم

 

عدم را تصور کنید، نه سیاره‌ای هست نه ستاره‌ای، نه انسانی نه فکری و نه احساسی، نه ماده هست و نه انرژی، نه مکان، نه زمان و نه حتی خلا، چون حتی برای وجود خلا هم جایی لازم است.

شاید تصورش دشوار باشد؛ پس بیایید با خلا شروع کنیم. به اطرافتان نگاه کنید بیشتر آنچه می‌بینید فضای خالی است. همه‌ی آن چیزهایی که به نظر صلب و توپر می‌آیند چیزی نیستند جز ترکیبی از اتم‌ها. اتم‌هایی که عمدتا از خلا تشکیل شده‌اند. از این گذشته، اجسام توپر نادرند. در عالم بیش از آنکه ماده وجود داشته باشد خلا هست. بین ستاره ها فاصله‌های وسیعی هست که در آنها به طور متوسط در هر کیلومتر مربع فقط یک ذره‌ی بنیادی وجود دارد.

پس ماده‌ی عالم بسیار ناچیز است؛ در واقع، نسبت ماده به فضای خالی در حدود یک به میلیارد است. اگر برای تعیین مقدار ماده‌ی موجود در عالم از همان معیاری استفاده کنیم که دولت آمریکا برای تعیین مقدار نمک لازم در غذا استفاده میکند، نتیجه این می‌شود که عالم از ماده خالی است.

پس برای تصور خلا جد و جهد لازم نیست؛ ما در خلا هستیم و دوروبرمان را خلا فرا گرفته است. خلا شباهت زیادی به هیچ دارد. پس اگر بخواهید تصور نسبتا دقیقی از چند و چون هیچ داشته باشید فقط کافی است نگاهی به اطرافتان بیندازید! به آسمان نگاه کنید و به اطرافتان، در اتاقی که نشسته‌اید، و به آینه. هر آنچه می‌بینید بیشتر هیچ است.

پس عالم که نه مکان دارد و نه زمان، بیشتر هم خلا است و خلا هم تقریبا هیچ است.

اما چیزی هست؛ شاید سر آخر ندانیم چه چیز، اما هیچ هیچ نیست...

 

 

📗 پرسیدن مهم تر از پاسخ دادن است

📝 دنیل کلاک، ریموند مارتین / ترجمه : حمیده بحرینی / نشر هرمس

🗂 فلسفه

 

از طریق لینک ذیل مطالب متنوع تر را در کانال تلگرام دنبال کنید.

 

🆔 https://telegram.me/raviaan

✅ بحث نکن

 

جان دیوئى فیلسوف و روانشناس آمریکایى که مکتب فلسفى او اصالت عمل یا پراگماتیسم لقب گرفته است، داراى پنج پسر شیطان بود که دائم از ناحیه آن‌ها با اتفاقات غیر منتظره مواجه بود. اطاق مطالعه او درست در زیر حمام خانه قرار داشت. یک روز هنگامى که پشت میزش مشغول مطالعه بود، ناگهان فرو ریختن قطرات آب را بر پشت خود احساس کرد، با شتاب خود را به طبقه بالا رسانید و دید که وان حمام لبریز از آب است و ناوگانى از قایق‌هاى بچه‌گانه بر آب شناورند. فِردى پسر کوچک او سعى داشت جلوى آبى را که از وان به کف حمام مى‌ریخت بگیرد ولى نمى‌توانست، همین که دیوئى در را گشود، پسر کوچک فریاد زد: پدر بحث نکن، به فکر چاره باش!

و اکنون مى‌توان گفت، بحث نکن به فکر چاره باش، و این خلاصه فلسفه جان دیوئى است که از گفته فرزندش الهام گرفت.

 

📗 بزرگان فلسفه

📝 هنرى توماس / ترجمه: فریدون بدره‌اى

🗂 فلسفه

 

راویان را مى‌توانید با مطالب متنوع تر در تلگرام دنبال کنید.

🆔 https://telegram.me/raviaan