✅ سی سال استغفار، به خاطر یک شکر !!

ابن خلّکان در«وفیات الاعیان‌» نوشته است؛ «سرّی سقطی» که از عرفای معروف قرن سوم هجری، و شاگرد و مرید معروف کرخی و استاد و دایی «جنید بغدادی‌» بوده است گفت :

سی سال است که از یک جمله «الحمد للّه‌» که بر زبانم جاری شد، استغفار می‌کنم. گفتند: چگونه؟ گفت: شبی در بازار بغداد حریقى  رخ داد. بیرون آمدم ببینم که به دکان من رسیده یا نه؟ به من گفته شد: به دکان تو نرسیده است. گفتم: «الحمد للّه»، یک مرتبه متنبه شدم که گیرم دکان من آسیبی ندیده باشد، آیا نباید در اندیشه مسلمانان باشم!

سعدی نیز به همین داستان اشاره کرده و می‌گوید:

شبی دود خلق آتشی برفروخت

شنیدم که بغداد نیمی بسوخت

یکی شکر گفت اندر آن خاک و دود

که دکان ما را گزندی نبود

جهان دیده اى گفتش اى بُوالهوس

تو را خود غم خویشتن بود و بس

پسندی که شهری بسوزد به نار

اگر خود سرایت بود بر کنار؟

بوستان سعدى

📗 وفیات الاعیان

📝 ابن خلکان

⬅️ حکایات

راویان را مى‌توانید با مطالب متنوع تر در تلگرام دنبال کنید.

🆔 https://telegram.me/raviaan

✅ سه سخن با سلیمان

آورده‌اند که سلیمان پیغمبر صلوات‌الله علیه، روزی برتخت شاهی نشسته بود و بساط نشاط گسترده، جوارح طیور در رستهٔ «والطیر صافات» استاده و طوایف خلایق سر بر خط «وهب لی ملکا» نهاده. عفاریت باد سیر آتش بار حلفهٔ انقیاد در گوش و شیاطین دریانورد خاکسار غاشیهٔ طوع بر دوش و باد شاد روان او برداشته و در هوا به شادی روان کرده، از اهوال مردن و حساب قیامت موعظتی می‌گفت: 

از بیم اجل یک تن دلشاد نخواهد رفت

یک بنده از این محنت آزاد نخواهد رفت

دی تخت سلیمان گر بر باد همی رفتی

کو تخت شهی کامروز، بر باد نخواهد رفت

آواز موعظت سلیمان علیه‌السلام به پیری دهقان رسید، بگریست و با خود گفت: اگر من سلیمان را دریافتمی سه سخن با وی بگفتمی. این سخن باد به گوش سلیمان رسانید، باد را بفرمود تا تخت ویرا بر زمین نهاد، دهقان را بخواند و گفت: آن سه سخن کدام است؟ گفت اول آنست که از شادی و لذت تو و محنت و زحمت من که دی بود، امروز تو را چه فایده و مرا چه زیان؟ گفت: صلوات‌الرحمن علیه و سلامه، هیچ فایده و زیانی نیست.

گفت: دوم چیست؟ گفت: آنکه چون من و تو بمیریم، نه تو پادشاهی با خود خواهی برد و نه من درویشی، گفت: راست می‌گویی.

گفت: سیم چیست؟ گفت: آنکه فردای قیامت که من و تو را به حسابگاه آرند، از من حساب نانی طلبند و از تو حساب جهانی. کدام یک آسانتر جواب گوییم؟ سلیمان فریاد برآورد، جبرئیل در رسید و گفت: ای گزیدهٔ ما! جزع مکن که ما حساب قیامت بر تو آسان کنیم.

درویش را به روز قیامت حساب نیست

با خویشتن چو مظلمهٔ کس نمی‌برد

سهل است کهنه ای، و جوینی حساب نیز

کز کسب خویش پوشد و از رنج خود خورد

📗 روضه خلد / باب اول

📝 مجد خوافى / تصحیح؛ حسین خدیوجم

📚 حکایات

✅ قاعـده خرد

ملک هند به خلیفه بغداد تحفه ها فرستاد و همراه طبیبی فیلسوف به مهارت در طب و حکمت موصوف، پیش خلیفه بپای خواست و گفت که سه چیز آورده‌ام که جز ملوک را نباید و غیر سلاطین را نشاید. فرمود که آن کدامست؟ گفت: اول خضابی که موی سفید را سیاه گرداند به وجهی که هرگز متغیر نشود و سفید نگردد. دوم معجونی که هرچند طعام خورده شود، معده گران نگردد و مزاج از اعتدال نیفتد. سوم ترکیبی که پشت را قوی گرداند و رغبت مباشرت آرد و از تکرار آن نه ضعف بصر خیزد و نه نقصان قوت. خلیفه لحظه‌ای تأمل کرد و گفت: من تو را ازین داناتر گمان داشتم و زیرک تر می‌پنداشتم. 

اما آن خضاب که گفتی سرمایهٔ غرور و پیرایهٔ کذب و زور است و سیاهی موی ظلمت و سفیدی آن نور. زهی نادان کسی که در آن کوشد که نور را به ظلمت بپوشد.

ابلهی کو می‌کند موی سپید خود سیاه

از پی پیری، جوانی را همی دارد امید

پیش دانایان که در بند شکار دولتند

کی بود زاغ سیه را رونق باز سفید

و اما آن معجونی که ذکر کردی، من از آن قبیل نیستم که طعام بسیار خورم و به آن لذت گیرم، چه از آن ناخوشتر که هرلحظه به جایی باید رفت که در او نادیدنی را باید دید و ناشنیدنی را باید شنید و نابوییدنی را باید بویید! حکما گفته‌اند: گرسنگی بیماریست در مزاج و شراب و طعام آن را مادهٔ علاج. نادان کسی که خود را به اختیار بیمار سازد تا به اضطرار تیمار کند.

می‌کند کسب اشتها خواجه

تا به آن رخنه در مزاج کند

وانگه آن رخنه را ز پخته و خام

هرچه یابد به آن علاج کند

و اما آن ترکیب که فرمودی، مباشرت با زنان شعبه ایست از جنون و از قاعده خرد بیرون. دور است که خلیفهٔ روی زمین پیش دخترکی به دو زانو درآید و تملق و چاپلوسی نماید.

ای زده لاف خرد چند به شهوت گیری

گیسوی شاهد و زنجیر جنون جنبانی

چه جنون باشد ازین بیش که پیش زنکی

بنشینی به سر زانو و کون جنبانی!

📗 بهارستان جامى / روضه دوم

📝 عبدالرحمن جامى 

📚 حکمت

✅ قاعـده مروت

من مردی‌ام از دودمان احترام و پرورده آب وهوای دارالامان کرمان. در بدایت حال، مال و ملک خطیر داشتم تا اینکه به وساطت صحبت ناجنس، رشته بضاعتم گسیخت و کار به جایی رسید که روگردان توقف آن دیار شدم و به راهنمایی یکی از آن رفقای بی‌سعادت، قصد دارالعلم شیراز کردم.

در عرض راه، مرکب رفیقم را حادثه‌ای روی داده، متوجه بادیه عدم شد. هر دو به یک مرکب ساخته، گاهی سواره وگاه پیاده، طی مسافت می‌کردیم. تا اینکه روزی در عرض راه به یکی از منازل، مرا به آب احتیاج شده، برهنه گشته، لنگ بستم و داخل آب شده. چون از واجبات غسل فارغ گردیدم و عزم بیرون آمدن کردم، دیدم که آن بیدادگر نمک ناشناس لباس مرا برداشته و به مرکبم سوار شده وبه سرعت هرچه تمامتر رو به گریز نهاده. چندان که از عقب او دویدم و عجز کردم، ملتفت نشده، شتابان میرفت تا از نظرم غایب شد. من در آن صحرا تنها وبی‌کس، گرسنه وبرهنه چند روز می‌گردیدم تا به حشمی رسیدم. اهل حشم، جامه کهنه به من داده، پوشیدم و قوت چند روزه دریوزه کرده، راه شیراز را سراغ کرده از آنجا به صعب‌ترین حالتی بعد از چند روز وارد شیراز شدم.

✅ نان حلال، مـزد دیـن

ابراهیم بن ادهم رحمةالله علیه که امیرى بگذاشت و توبه کرد، با خود اندیشید که اندر خراسان نان حلال نمى‌یابم که بخورم، چه چاره کنم؟ به عراق آمد و به گرد همه عراق بگشت. دلش بدان قوتها قرار نگرفت و به طوس رفت و آنجا مزدورى همى کرد با مردى باغبان، هر ماه ده درم سیم. روزى خداوند باغ بیامد و با غلام و خادم، گفت: یا ابراهیم، ما را انار شیرین مى‌باید. ابراهیم برفت و انارى چند بیاورد نیکوتر و پیش ایشان بنهاد. چون بشکستند همه ترش بود. گفتند: چرا انار شیرین نیاوردى؟ گفت: نمى‌دانم که ترش کدام است و شیرین کدام. گفتند: چندین گاه است که اندر این باغ مى‌باشى و از این باغ انار نخوردى و ندانى که کدام شیرین است و کدام ترش؟ گفت: شما مرا از بهر نگاه داشتن آورده‌اید نه از بهر ضایع کردن. خداوند باغ را عجب آمد، گفت: اى جوانمرد، این چنین باریک مگیر که نه ابراهیم ادهمى!

ابراهیم کلید باغ مر خداوند باغ را داد و قصد رفتن کرد و گفت: من بیش از این، این شغل نکنم. بسیار الحاح کردند و گفتند: اگر خواهى تا مزدت زیادت کنیم. گفت: البته من به هیچ حال این کار نکنم زیرا که تا اکنون مزد کار مى‌دادند، پس از این مزد دین مى‌دهند و مرا به پارسایى منسوب مى‌کنند و این زیادت، از پارسایى به من مى‌دهند. این بگفت و برفت و روى براه نهاد.

🔻#پى‌نوشت : این حکایت با مسؤلین و مدیران حقوق‌های نجومی و پاداش‌ها و ریخت و پاش‌های بیت‌المال چه تناسبی دارد؟!

هر کسى در حرم عشق تو محرم نشود

هر بـراهیم  بـدرگاه تـو ادهـم نشود

#سعدى

📗 پند پیران 

📝 تصحیح : جلال متینی

🗂 حکایات

راویان را مى‌توانید با مطالب متنوع تر در تلگرام دنبال کنید.

🆔 https://telegram.me/raviaan

✅ احوال‌پرسی

محمد بن سیرین مشهور به ابن سیرین فقیه، محدث و خوابگزار (معبر) بزرگ قرن اول و دوم هجری است . در بصره به دنیا آمد و در همان شهر به سال 110 ه.ق درگذشت. در تعبیر خواب، شهرت جهانی دارد و مادرش (صفیه ) کنیز ابوبکر بود. وی با بعضی آداب صوفیان، مثل پشمینه پوشی مخالف بود. 

ابن سیرین، کسی را گفت: چگونه ای؟ گفت: چگونه است حال کسی که 500 درهم بدهکار است، عیالوار است و هیچ چیز ندارد؟  

ابن سیرین به خانه خود رفت و 1000 درهم با خود آورد و به وی داد و گفت: پانصد درهم به طلبکار ده و باقی را خرج خانه کن، و لعنت بر من اگر پس از این حال کسی را بپرسم! گفتند: مجبور نبودی که قرض و خرج او را دهی . گفت: وقتی حال کسی را بپرسی و او حال خود بگوید و تو چاره‌ای برای او نیندیشی، در احوالپرسی منافق باشی .

📗 حکایت پارسایان

📝 رضا بابایى

🗂 حکایات

از طریق لینک ذیل مطالب متنوع تر را در کانال تلگرام دنبال کنید.

🆔 https://telegram.me/raviaan

✅ تائـب

 

بکر بن عبدالله المزنى گوید: که مردى قصاب بود، بر کنیزک همسایه عاشق شد. روزى کنیزک را به روستایى مى‌فرستادند، قصاب از پس وى بشد، و در صحرا در وى آویخت. کنیزک گفت: اى جوانمرد! من بر تو فتنه تر از آنم که تو بر من، ولکن از حق‌تعالى همى ترسم. گفت: تو همى ترسى من چرا نترسم؟ توبه کرد و بازگشت. اندر راه تشنگى بر وى غلبه کرد و بیم هلاک بود. مردى فرا وى رسید، که یکى از پیغامبران آن زمان وى را به رسولى فرستاده بود به جایى، گفت: تو را چه رسیده است؟ گفت: تشنگى ، گفت بیا تا دعا کنیم تا حق‌تعالى میغ (ابر) فرستد، چنانکه بر سر ما بایستد تا در سایه به شهر شویم. قصاب گفت: من هیچ طاعت ندارم، تو دعا کن تا من آمین کنم. چنان کردند؛ میغى بیامد بر سر ایشان بایستاد تا در سایه‌ٔ آن همى رفتند. چون از یکدیگر جدا شدند، میغ با قصاب به هم رفت و رسول آن پیغمبر اندر آفتاب بماند. گفت: اى جوانمرد، گفتى من طاعت ندارم، اکنون خود میغ براى تو بوده‌است، حال خود مرا گوى! گفت: هیچ چیز نمى‌دانم مگر این توبه که بکردم به گفت آن کنیزک. گفت: همچنین است. آن قبول که تایب را بود نزد حق‌تعالى ، هیچ کس را نبود.

 

📗 کیمیاى سعادت / جلد 2 ص 60

📝 امام محمد غزالى

🗂 حکایات

 

از طریق لینک ذیل مطالب متنوع تر را در کانال تلگرام دنبال کنید.

 

🆔 https://telegram.me/raviaan

✅ گاو طوس

 

در شرح حال خواجه نصیرالدین طوسى آمده‌است: که او در مدت بیست سال کتابى تصنیف کرد در مدح اهل بیت پیامبر صلوات‌الله علیه، پس از آن کتاب به بغداد برد که بنظر خلیفه عباسى رساند. زمانى رسید که خلیفه با ابن حاجب در میان شط بغداد بتفرج و تماشا اشتغال داشتند. محقق طوسى کتاب رانزد خلیفه گذاشت، خلیفه آن را به ابن حاجب داد. چون نظر ابن حاجب ناصبى بمدایح آل اطهار پیغمبر صلوات‌الله علیهم افتاد، کتاب را به آب انداخت و گفت اعجبنى تلمه. یعنى خوش آمد مرا از بالا آمدن آب در وقتیکه این کتاب را به آب انداختم. پس از آنکه از آب بیرون آمدند، محقق طوسى را طلبیدند، ابن حاجب گفت آخوند اهل کجایى؟ گفت از اهل طوسم. ابن حاجب گفت از گاوان طوسى یا از خران طوس؟ خواجه فرمود: از گاوان طوسم. ابن حاجب گفت شاخ تو کجاست؟ خواجه گفت: شاخ من در طوس است مى‌روم و آنرا مى‌آورم. خواجه با نهایت ملال خاطر روى بدیار خویش نهاد. چون هلاکو خلیفه را کشت خواجه کس فرستاد ابن حاجب را حاضر ساختند و نزد سلطان و خواجه بردند. در پیش روى ایشان بایستاد، خواجه به ابن حاجب خطاب کرد که من با تو گفته بودم که من از گاوان طوسم و شاخ خود را مى‌آورم اکنون شاخ من این پادشاه است. 

 

🔻#پى‌نوشت : خواجه نصیرالدین وزیر و مشاور هلاکوخان مغول بود و نزد خان مغول احترام و موقعیت ویژه‌اى داشت و در ترغیب و یارى وى در فتح بغداد و برچیدن خلافت پانصد ساله عباسیان نقش بسزایى داشت.

 

📗 امثال و حکم / جلد 3 ص 101

📝 على اکبر دهخدا

🗂 حکایات

 

از طریق لینک ذیل مطالب متنوع تر را در کانال تلگرام دنبال کنید.

 

🆔 https://telegram.me/raviaan

✅ دعوى پیامبرى

 

در ایام مأمون یکى در بصره دعوى نبوت کرد و او را در بند آهنین پیش مأمون آوردند، وقتى پیش روى او آمد مأمون بدو گفت: تو پیغمبر مرسل هستى؟ مرسل بمعنى فرستاده و هم به معنى آزاد و رهاست، او با استفاده از معنى دوم و سوم گفت: عجالتاً که در بندم. گفت: واى بر تو، کى تو را فریب داد؟ گفت: با پیغمبران این طور سخن نمى‌گویند و به خدا اگر در بند نبودم، مى‌گفتم جبرئیل دنیا را برسر شما خراب کند. مأمون گفت: دعاى بندى پذیرفته نمى‌شود؟ گفت: مخصوصاً پیمبران وقتى در بند باشند دعاى آنها بالا نمى‌رود. مأمون بخندید و گفت: کى تو را به بند کرده‌است؟ گفت: اینکه جلو روى  تو است. گفت: ما بند از تو بر مى‌داریم و تو به جبرئیل بگو دنیا را خراب کند، اگر اطاعت تو را کرد ما بتو ایمان مى‌آوریم و تصدیق تو مى‌کنیم. گفت: خداوند راست گفت که فرمود تا عذاب الیم را نبینید ایمان نمى‌آورید. اگر مى‌خواهى بگو بردارند. مأمون بگفت تا بند از او برداشتند، وقتى از بند آسوده شد با صداى بلند گفت: اى جبرئیل هر که را مى‌خواهید بفرستید که من با شما کارى ندارم، غیر من همه چیز دارد و من هیچ ندارم و جز زن فلانى کسى بدنبال مقاصد شما نمى‌رود. مأمون بگفت تا آزادش کنند و نیکى کنند.

 

📗 مروج الذهب جلد 2 ص 438

📝 ابوالحسن على مسعودى / ترجمه ابوالقاسم پاینده

🗂 حکایات

 

راویان را مى‌توانید با مطالب متنوع تر در تلگرام دنبال کنید.

🆔 https://telegram.me/raviaan

✅ تعمیر کعبه

 

گویند: پیش از آنکه به محمد (ص) وحى آمد، دیوارهاى خانه کعبه از بالاى مردى کمتر بود، و سقف نداشت. و عرب مى‌خواستند که آن را عمارت کنند، فاما مى‌ترسیدند، که مقدمه آن عمارت هرآینه ویران کردن دیوارها خواست بود. و در اثناى آن احوال کشتى‌اى از آن بازرگانى بار به جده آورد و کشتى بشکست و تخته هاى آن را صاحب کشتى به مکیان داد. ایشان چون آن تخته‌ها بیافتند، استاد نجارى بود مصرى، که او در آن صنعت مهارتى کامل داشت. چون تخته بحاصل شد، اکابر قریش و اشراف عرب گفتند که: چون اسباب مهیاست، صواب آن باشد که این خانه را عمارت کنیم.

پس روى بدان مهم آوردند و عمارت آن را بر خود قسمت کردند. همه از ویران کردن آن مى‌ترسیدند و اندیشه مى‌کردند که نباید که بلایى نازل شود. پس ولیدبن مغیره پیش آمد و گفت: من ابتدا مى‌کنم به ویران کردن آن دیوار، اگر واقعه‌اى رسید، شما تعرض مرسانید و اگر من سلامت مانم، هرکس را در آن موضع خود به کار مشغول باید شد. پس مبتین (تبر آهنى، کلنگ) بر گرفت و گفت: خداوندا، مى دانى که این خرابى به جهت آبادانى است، وما از ویران کردن این جز خیر و صلاح نمى‌خواهیم.

پس کرانه هر رکن را ویران کرد، و مردمان آن شب انتظار مى‌کردند که بلایى به وى رسد، و چون او را ضررى نرسید، روز دیگر پگاه برخاست و در کار خود مشغول شد چندانکه دیوارهاى کعبه را خراب کردند و به اساس آن رسیدند. و اساس آن سنگهایى بود ستبر، بر مثال دندانها به هم پیوسته، گویند: یکى از قریش مبتین در میان دو سنگ زد و قوت کرد تا آن را قلع کند، جملهٔ مکه در لرزید. پس همان اساس را بگذاشتند و بر آنجا بنا آغاز کردند، چندانکه بنا به رکن یمانى رسانیدند و خواستند که حجرالاسود را در رکن یمانى نهند، میان قریش و سادات ایشان اختلافات افتاد، و هر کس خواست تا آن شرف، ایشان را باشد و سنگ او به جایگاه نهد و دست از کار بکشیدند و به شمشیر کردند و عزیمت مقاتلت و کارزار، مصمم کردند، و پنج روز در آن بودند.

پس، بعد از پنج روز در مسجد آمدند و با یکدیگر مشاورت پیوستند و امیّة بن مغیره آن روز پیرترین ایشان بود، گفت: اى جماعت قریش، اگر انصاف دهید، من این خصومت میان شما به قطع رسانم. گفتند: بفرماى! گفت: صلاح آن است که حکم کنید آن کس را که از در مسجد درآید، هر حکم که وى کند بدان رضا دهید. همه بدین متفق شدند. اول کسى که از در مسجد درآمد مصطفى (ص) بود. همه گفتند: محمد مردى امین است و راست کار و راست گفتار، همه به حکم وى راضى شدیم.

پس مهتر عالم بفرمود که گلیمى بیاوردند و بدست مبارک خود آن سنگ برداشت و در میان گلیم نهاد و چهار کس از اعیان قریش که با یکدیگر منازعت مى‌کردند بیامدند و چهار گوشهٔ گلیم بگرفتند و هر کس یک طرف آن را در هوا کردند و به جایگاه بنهادند و جامه از زیر آن بکشیدند و منازعت منقطع شد و حکم متابعت وى ایشان را لازم شد، و آن سعادت تا امروز هنوز باقى است.

 

📗 جوامع الحکایات

📝 سدیدالدین محمدعوفى

🗂 حکایات

 

راویان را مى‌توانید با مطالب متنوع تر در تلگرام دنبال کنید.

🆔 https://telegram.me/raviaan