دوشنبه, ۲۸ تیر ۱۳۹۵، ۰۳:۵۷ ب.ظ
✅ عدم
عدم را تصور کنید، نه سیارهای هست نه ستارهای، نه انسانی نه فکری و نه احساسی، نه ماده هست و نه انرژی، نه مکان، نه زمان و نه حتی خلا، چون حتی برای وجود خلا هم جایی لازم است.
شاید تصورش دشوار باشد؛ پس بیایید با خلا شروع کنیم. به اطرافتان نگاه کنید بیشتر آنچه میبینید فضای خالی است. همهی آن چیزهایی که به نظر صلب و توپر میآیند چیزی نیستند جز ترکیبی از اتمها. اتمهایی که عمدتا از خلا تشکیل شدهاند. از این گذشته، اجسام توپر نادرند. در عالم بیش از آنکه ماده وجود داشته باشد خلا هست. بین ستاره ها فاصلههای وسیعی هست که در آنها به طور متوسط در هر کیلومتر مربع فقط یک ذرهی بنیادی وجود دارد.
پس مادهی عالم بسیار ناچیز است؛ در واقع، نسبت ماده به فضای خالی در حدود یک به میلیارد است. اگر برای تعیین مقدار مادهی موجود در عالم از همان معیاری استفاده کنیم که دولت آمریکا برای تعیین مقدار نمک لازم در غذا استفاده میکند، نتیجه این میشود که عالم از ماده خالی است.
پس برای تصور خلا جد و جهد لازم نیست؛ ما در خلا هستیم و دوروبرمان را خلا فرا گرفته است. خلا شباهت زیادی به هیچ دارد. پس اگر بخواهید تصور نسبتا دقیقی از چند و چون هیچ داشته باشید فقط کافی است نگاهی به اطرافتان بیندازید! به آسمان نگاه کنید و به اطرافتان، در اتاقی که نشستهاید، و به آینه. هر آنچه میبینید بیشتر هیچ است.
پس عالم که نه مکان دارد و نه زمان، بیشتر هم خلا است و خلا هم تقریبا هیچ است.
اما چیزی هست؛ شاید سر آخر ندانیم چه چیز، اما هیچ هیچ نیست...
📗 پرسیدن مهم تر از پاسخ دادن است
📝 دنیل کلاک، ریموند مارتین / ترجمه : حمیده بحرینی / نشر هرمس
🗂 فلسفه