شنبه, ۱۶ بهمن ۱۳۹۵، ۱۰:۵۸ ب.ظ
✅ عظمت تلاش فردوسى
اکنون دریابیم درجهٔ عرب مآبی ما در عصر #فردوسى، تا چه حد بوده است و کار عظیم و شگرف فردوسی را بیشتر ارج نهیم و پاسداری کنیم. در میان دوهزار و هفتصد نام که از دانشمندان نیشابور تا عصر فردوسی در این کتاب (تاریخ نیشابور) آمده‌است، درصد ناچیزی نامهای ایرانی است، بقیه همه عرب‌اند با کنیه های عربی و نسبت‌های، سُلَمی، و قریشی و ثقفی و شیبانی و تمیمی و ذُهَلی و قُشیری و خزاعی، ولی اکثریت اینها عرب واقعی نبوده‌اند، بلکه چون تَعرّب مد روز بوده‌است، عربی بالولاء، شده‌اند، یعنی مثل ایرانیهایی که در آمریکا اسم ایرانی‌شان را به جیمز و جونز و هَری و امثال آن عوض می‌کنند، اینها هم خودشان را عرب مآب کرده‌اند. حتی بعضی اسمشان را که امید یا امیدوار بود به عربی ترجمه کردند و شدند: رجاء. آخر چگونه می‌توان تصور کرد که حدود دوهزار و پانصد دانشمند در فاصلهٔ 100 تا 400 هجرى در نیشابور ظهور کنند و همه فقط از قبایل مهاجر عرب باشند. این آقایانِ مهاجرین چرا در سرزمینِ خودشان دانشمند نمی‌شدند؟
درجهٔ عرب مآبی جامعه ایرانی را در عصر ظهور شاهنامه بخوبی احساس می‌کنید و درمی‌یابید که فردوسی درچه لحظهٔ حساس و خطیری دست به کار سرودن شاهنامه زده‌است. در لحظه‌ای که مردم فارسی زبان، فارسی سخن گفتن با کسی را که عربی هم می‌توانسته است سخن بگوید، به نوعی حرام می‌دانسته‌اند، یعنی فارسی سخن گفتن، به هنگام ضرورت و در وقتی که طرف مطلقاً عربی ندانسته باشد، می‌تواند جواز شرعی پیدا کند وگرنه گناه است و درین باب حدیثی نیز از رسول (ص) نقل کرده‌اند و برساخته‌اند! در چنین جامعه‌ای که همه از دانشمند گرفته تا گارگر سفال ساز نامشان و گفتارشان و کنیه شان و نسبت‌شان عربی است و کوچکترین نشانه‌ای از ایرانی بودن در وجود آنان باقی نمانده‌است. توجه داشته باشید که مسلمان شدن چیزی است عرب مآب شدن چیزی دیگر!
و یکی از ساده ترین موارد آن کشف یک نکته عمیق اجتماعی است که از درون آن ساختار ذهنی جامعه را می‌توان درآورد. و آن این نکته است که جامعهٔ ایرانی عصرِ اسلامی، جامعه ای است که در آن ولایت عاطفه بر عقل سیطره دارد و نظام خردگرایی قربانی احساسات و عواطف است.
🔸کلمة بالفارسیة ممّن یُحسن العربیة لمن یُحسِنُها خطیئة / یعنی هرکه در زبان عربی تواناست، با کسی که عربی را درمی‌یابد، اگر بفارسی سخن گوید، مرتکب گناه شده است. حماسة الظُرَفاء عبدلکانی
«برگرفته از مقدمه دکتر محمدرضا #شفیعى_کدکنى در تصحیح کتاب تاریخ نیشابور»
📗 تاریخ نیشابور / ص 16 و 51
📝 ابوعبدالله حاکم نیشابورى
⬅️#فرهنگ #تاریخ
